Onder- of overbelichten is een manier om de camera te dwingen om de sluitertijd te verhogen of te verlengen. Bij sneeuwfotografie is het belangrijk dat je overbelicht, anders wordt de sneeuw op de foto grijs en de rest van de foto te donker. Wil je in de schemer fotograferen dan is het belangrijk dat je onderbelicht, anders is de kans groot dat je foto te licht is en bewogen.
Onderbelichten
Onderbelichten doe je wanneer het voorwerp of je omgeving donkerder is dan normaal. Ik las op internet een poos geleden een voorbeeld waarmee heel snel te begrijpen is hoe het werkt. Stel dat je als fotograaf een getinte man/vrouw wil fotograferen. De huid is niet zo fel als dat van een blank persoon.
De camera meet de hoeveelheid licht wat van het onderwerp afkomt en komt erachter dat het onderwerp te donker is met de standaard belichting. De camera besluit om de sluitertijd te vertragen zodat het onderwerp extra tijd krijgt om te belichten.
Het resultaat is dat de man/vrouw te licht wordt. De camera kan niet ‘zien’ hoe licht of donker het voorwerp is en gaat daarom de fout in…
Een ander voorbeeld is die van het plaatje wat je op de voorpagina zag. Je wil een foto maken van de boom tijdens de zonsondergang. Je wilt nog een paar foto’s maken maar je merkt dat de sluitertijd enorm laag is en de foto veel te licht is. Dat komt ook door de hoeveelheid licht die de camera meet. Is er te weinig licht? Dan berekent de camera hoe lang de sluiter open moet staan voordat de foto goed belicht is.
Overbelichten
In de inleiding gaf ik al een voorbeeld van het fotograferen van sneeuw. Als je met de standaardinstellingen een sneeuwfoto maakt, dan kan het heel goed zijn dat de foto te donker is en dat de sneeuw niet wit is. Dat komt omdat sneeuw heel veel licht reflecteert en de camera registreert dit.
De camera wil vervolgens de hoeveelheid licht compenseren zodat er geen overbelichte stukken op de foto komen. De camera ziet niet dat de sneeuw zoveel licht weerkaatst, het meet alleen de hoeveelheid licht wat binnenkomt. Deze hoeveelheid is te veel voor de camera en die besluit daarom de sluitertijd te verhogen. Daardoor worden foto’s te donker…
De juiste manier
Voor alle drie de voorbeelden is een oplossing. Allereerst de twee voorbeelden van onderbelichten.
Onderbelichten
Als je een getint persoon voor de camera hebt staan, dan moet je onderbelichten. Hiermee verander je de sluitertijd van de camera bovenop de standaard berekening die de camera uitvoert. Stel dat je een foto maakt van iemand met diafragma f/4, ISO 400 en een sluitertijd van 1/40.
Als je besluit om 1/3e stop onder te belichten, dan gaat je sluitertijd naar 1/50. Besluit je om een hele stop onder te belichten, dan ga je van 1/40 naar 1/70.
Op die manier compenseer je doormiddel van de sluitertijd de overbelichting die anders zou plaatsvinden.
Hetzelfde geldt voor de schemerfoto. Dit is trouwens wel lastig te bepalen, want je hoeft veel minder onder te belichten als het net is gaan schemeren. Is het bijna donker, dan kan het zijn dat je foto te donker wordt, ondanks de onderbelichting. Probeer onder te belichten zodat je camera minder licht op de sensor laat vallen en daarmee de situatie op de juiste manier wordt vastgelegd.
Overbelichten
Sneeuw en heldere voorwerpen moet je (bijna) altijd overbelichten. Door de hoeveelheid licht wat weerkaatst wordt is het lastig voor de camera om de juiste sluitertijd te bepalen. Stel dat je een sneeuwfoto wilt maken met diafragma f/11, ISO 100 en een sluitertijd van 1/160.
Als je 1/3e stop overbelicht dan kom je uit op een sluitertijd van 1/125. Besluit je om een hele stop over te belichten, dan kom je uit op een sluitertijd van 1/80. De helft van waar je mee begon.
Conclusie
Donkere voorwerpen en omgevingen moet je onderbelichten, lichte omgevingen en voorwerpen moet je overbelichten. Hoeveel is afhankelijk van de hoeveelheid licht. Ga niet verder dan 1 2/3e stop onder- of overbelichten want dan heb je kans dat je uitgebeten stukken krijgt. Die lichte of donkere stukken kun je niet meer (goed) repareren in Photoshop of Lightroom.